spektakl „Fioletowa krowa” - Mediateka CK ZAMEK

„Filetowa krowa”

W kolejnym spektaklu Teatru pod Fontannątwórcy i aktorzy biorą odwet na samym istnieniu!

Tym razem Janusz Stolarski ze swymi aktorami sięgnął po przezabawne wiersze, wierszyki i rymowanki z kręgu literatury angielskojęzycznej pochodzące z książki „Fioletowa krowa. 333 najsławniejsze okazy angielskiej i amerykańskiej poezji niepoważnej. Antologia” – wybrane i mistrzowsko przetłumaczone przez Stanisława Barańczaka.

„Istnieje wiele recept na uzyskanie efektu komicznego. Najprostsza i najstarsza ze znanych to wykorzystanie obsceny – nieprzyzwoite wyrazy, gesty, sceny, motywy przez wieki bawiły publiczność. Do czasu gdy Szekspir odkrył malapropizm – w skrócie: żart oparty na błędnym użyciu słowa i odwołujący się do naszej ukrywanej, a elementarnej potrzeby dominacji nad innymi. Zrozumiał on, że dowcip utwierdzający nas w przekonaniu, że jesteśmy lepsi (mądrzejsi, inteligentniejsi, dowcipniejsi…) nigdy nie zrobi klapy. Kolejny krok w historii komizmu to humor satyryczny, zaprzęgnięty do pracy przy naprawie świata.

I wreszcie to, co interesuje nas, twórców spektaklu „Fioletowa krowa”: HUMOR NONSENSOWNY. Nie jest to humor obsceniczny, nie ma zbyt wiele wspólnego z malapropizmem, nie służy niczemu poza samym śmiechem. Poetów nonsensistów nie obchodzą tak zwane doraźne bolączki: jakiś tyran (można go usunąć), brak koszy na śmieci (można je ustawić). Nonsensista to śmieszniejszy poeta metafizyczny – interesują go te problemy egzystencji, które tak czy siak są nierozwiązalne, a ludzkość jednak od zarania dziejów z uporem maniaka próbuje je rozwiązać. Czyż to nie śmieszne?

Stanisław Barańczak – tłumacz i autor źródła naszego natchnienia, antologii „Fioletowa krowa. 333 najsławniejsze okazy angielskiej i amerykańskiej poezji niepoważnej”, napisał we wstępie do niej: „Efekt humorystyczny poezji nonsensu polega na zaspokajaniu naszej jeszcze bardziej elementarnej, jeszcze potężniej odczuwanej i jeszcze wstydliwiej ukrywanej w oficjalnych okolicznościach potrzeby wzięcia odwetu na samym istnieniu”. To nasz spektaklowy cel: WZIĘCIE ODWETU NA SAMYM ISTNIENIU!” – opowiadają twórcy spektaklu „Fioletowa krowa”.

Teatr pod Fontanną

Koncepcja i reżyseria: Janusz Stolarski

Zdjęcie przedstawia młodego mężczyznę biorącego udział w spektaklu. Podczas odgrywanej sceny, podwieszony na linach, unosi się nad podłogą. Ubrany jest w zieloną bluzę i dżinsową kamizelkę. Wokół szyi zawiązany ma sporych rozmiarów kolorowy szal, również w zielonej tonacji. Na nogach ma błękitne dżinsy i brązowe buty z żółtymi podeszwami. Znad ciemnych okularów rzucają się w oczy mocno zarysowane, uniesione brwi. Lewa ręka i noga sprawiają wrażenie, jakby maszerował w powietrzu. Za mężczyzną połyskują popielate fragmenty scenografii, a w dolnym lewym rogu oświetlony pulpit do nut. Tyłem do widzów usytuowana jest postać, która asekuruje aktora, delikatnie przytrzymując jego prawą nogę na wysokości kostki.

Zdjęcie przedstawia kobietę biorącą udział w spektaklu. Stoi bokiem, po lewej stronie. Ma siwe włosy i okulary. Ubrana jest w szarą bluzkę z długimi rękawami, niebieskie dżinsy i brązowe buty. W kręgu światła rzucanego przez reflektor oprócz postaci widzimy mikrofon umieszczony na czarnym statywie oraz dolną część malarskiej sztalugi. Umieszczony na niej w lekkim cieniu rysunek przedstawia dwie naszkicowane węglem sylwetki. Aktorka, mówiąc do mikrofonu, prawdopodobnie opowiada o pracy, którą przed chwilą stworzyła.

Na zdjęciu widzimy kobietę i mężczyznę ukazanych od ud w górę. Usytuowany centralnie młody chłopak siedzi na popielatej kratownicy. Ubrany w pasiasty sweter i błękitne dżinsy sprawia wrażenie lekko przestraszonego rozgrywającą się sceną. W dłoniach trzyma notatnik. Stojąca po lewej stronie kobieta krzyczy, silnie gestykulując. Ma krótkie włosy, w teatralnym świetle niemal czerwone, i okulary. Ubrana w jasnoszarą sukienkę z długimi rękawami, pochylona nad siedzącym mężczyzną, trzyma wysoko uniesione ręce. Za postaciami w tle widać fragmenty scenografii spektaklu.

Zdjęcie ukazuje w szerokim planie scenę ze spektaklu. Kilkunastu aktorów tanecznym krokiem porusza się wokół umieszczonego centralnie obiektu. Jest to sporych rozmiarów konstrukcja, zbudowana z popielatych listew. Postaci po jej lewej stronie widoczne są od tyłu, środkowe z boku, a te po prawej zmierzają, zgodnie z ruchem wskazówek zegara, ku publiczności. Jej obecność zaznaczają trzy usytuowane na samym dole fotografii głowy, widziane od tyłu. W centrum fotografii wyróżnia się postać kobiety mówiącej do spoczywającego na statywie mikrofonu.

Zdjęcie przedstawia śpiewającego mężczyznę w średnim wieku. Na tle scenografii zbudowanej z połyskujących na fioletowo listew drewnianej kratownicy widzimy go siedzącego, ukazanego od kolan w górę. Ubrany jest w ciemny t-shirt i wojskowe spodnie (tzw. bojówki). Po bokach łysiny zaznaczają się krótko przycięte, siwe włosy. Takie same jak zarost na twarzy. Wpatrzony w kartkę, umieszczoną przed nim na czarnym pulpicie do nut, artykułuje dźwięki z szeroko otwartych ust. Trzyma je blisko pierwszego z widocznych mikrofonów. Drugi, po lewej stronie fotografii, skierowany jest na pudło rezonansowe gitary, po której strunach porusza się prawa dłoń mężczyzny.

Fotografia przedstawia zespół muzyczny złożony z pięciu dziewczynek. Patrząc od prawej ku lewej stronie, są one coraz wyższe. Najstarsza, po lewej, ubrana w kraciaste spodnie i ciemną koszulkę bez rękawów, gra na saksofonie. Opiekuje się pozostałymi, dużo młodszymi od siebie, członkiniami orkiestry. Patrzy na nie z uwagą. Trzy z nich grają na skrzypcach, a czwarta, stojąca w samym środku, trzyma w rękach mały błękitny akordeon. Teatralność sytuacji podkreśla to, że poza liderką grupy pozostałe dziewczynki ubrane są w pidżamy, koszule nocne i szlafroczki. Wyglądają, jakby zostały obudzone w środku nocy lub grały przed zaśnięciem, na dobranoc. W tle po prawej stronie widać fragment konstrukcji scenografii.

Na zdjęciu został uchwycony moment bardzo dynamicznego występu starszej kobiety. Jej siwe włosy układają się nad jasną przepaską, a oczy ukryte są za ciemnymi okularami. Widzimy ją w dość znacznym zbliżeniu, od pasa w górę, ubraną we wzorzystą, elegancką marynarkę z krótkimi rękawami. Swoją prawą rękę, ozdobioną perłową bransoletą, uniosła wysoko w górę na wysokość głowy. Obydwie otwarte dłonie ułożone są w geście próbującym objąć przestrzeń. Z układu ust domyślamy się, że kobieta mówi coś ważnego do zauważalnego z lewej strony twarzy mikroportu. Kompozycję fotografii uzupełnia zamazana postać mężczyzny stojącego w tle, po lewej stronie.

Zdjęcie przedstawia scenę spektaklu, w którym biorą udział trzy kobiety. Dwie z nich ustawione są symetrycznie, na dwóch przeciwległych stronach fotografii. Pada na nie skierowane z góry światło reflektorów, tworzące jasne kręgi na ciemnej podłodze. Oprócz sylwetek, w wyznaczonych światłem reflektorów przestrzeniach, widzimy czarne pulpity do nut i mikrofony na statywach. Obie kobiety mówią jednocześnie, mają jasne włosy i okulary na twarzach. W centrum dominuje sporych rozmiarów prostopadłościan zbudowany z drewnianych kantówek, pomalowanych na stalowy kolor. Za konstrukcją, w oddali, dostrzegamy trzecią kobietę. Młoda dziewczyna, o długich blond włosach, ubrana jest w dżinsową kurtkę, czarny t-shirt i czarne spodnie oraz jasne sportowe buty. Uchwycona została w trakcie tańca – jej ręce uniesione są w górę, a lewa stopa odrywa się od parkietu.

Muzyka: Krzysztof Wiki Nowikow (w kolejnych prezentacjach muzyka w wykonaniu Wojciecha Retza i Ewy Nowikow)
Scenografia: Tomasz Ryszczyński (projekt), Paweł Kęsy (wykonanie)
Konsultacje dramaturgiczne: Renata Stolarska
Akrobacje: Tomasz Rodak
Światła: Arkadiusz Kuczyński, Jacek Raczkowiak
Realizacja dźwięku: Piotr Kazimierz Wiśniewski
Tłumaczenie na polski język migowy: Eunika Lech
Aktorzy: Mirosław Barnaś, Piotr Bekasiak, Tymoteusz Ćwierzyk, Łukasz Gnioch, Agnieszka Grabia, Jagoda Gruszczyńska, Agnieszka Kamińska, Krzysztof Kowalczyk, Hanna Kubaszewska, Sylwia Marciniuk, Urszula Matuszewska, Andrzej Nyczke, Paweł Nyga, Zbigniew Orlik, Marta Pautrzak, Krystyna Pilecka, Michał Przybytkowski, Justyna Romanowska, Julia Sobczyńska, Urszula Stachowiak, Aldona Wiśniewska, Zbigniew Zbitkowski, Magdalena Treichel, Justyna Cofta
Muzykantki: Zofia Nowikow, Helena Nowikow, Antonina Stolarska, Felicja Stolarska, Zofia Kęsy, Zuzanna Boratyńska
Produkcja: CK ZAMEK w Poznaniu
Premiera: 10.10.2018 r.

Więcej o spektaklu na stronie CK ZAMEK: https://ckzamek.pl/wydarzenia/3632-fioletowa-krowa-rez-janusz-stolarski-tear-pod-font/

Recenzja portalu kultura.poznan.pl: http://kultura.poznan.pl/mim/kultura/news/relacje-recenzje-opinie,c,9/kierowco-droga-bezpieczna-jedz-ostro,124312.html