Pracownia Grafiki

Projekt ŚWIAT OCZAMI TWÓRCY – VERMEER, CEZANNE (2008)

Warsztat pokazujący wnętrze atelier malarskiego z XVII i XIX wieku, inspirowanego malarstwem mistrzów: Johannesa Vermeera i Paula Cézanne’a. W zaaranżowanej na atelier malarskie przestrzeni dwóch zamkowych sal (102 i 103) zainscenizowano sceny rodzajowe z epoki, a dokładniej scenę z konkretnego obrazu. Zrobiono to w taki sposób, by uczestnik warsztatu miał możliwość „wczucia się w klimat” epoki, a także niespotykaną okazję zobaczenia sceny z obrazu oczami malarza.
Wiek XVII reprezentował Vermeer i jeden z jego słynnych obrazów „Dziewczyna z perłą”. Wiek XIX z kolei postimpresjonista Paul Cézanne i jedno z jego płócien „Pierrot i Harlequin”. Warsztatom towarzyszył pokaz tworzenia farb olejnych. Do XX wieku każdy malarz przygotowywał farby samodzielnie. Zasadniczo receptura produkowania farb olejnych nie uległa zmianie przez ponad 300 lat, aż do początków XX wieku, kiedy to rozpoczęto „pakowanie” ich w tuby ołowiano-cynowe, co umożliwiło bezproblemowe przenoszenie farb w plener. To rozwiązanie technologiczne znacząco wpłynęło na rozwój impresjonizmu. W celu zmniejszenia ceny farb stopniowo zastępowano większość pigmentów naturalnych pigmentami syntetycznymi (proces ten zapoczątkowano w XIX wieku, a zakończono w latach 50. XX wieku).

Projekt CALIGARI NA ZAMKU (2009)

Spotkania i warsztaty zainspirowane niemieckim ekspresjonizmem miały miejsce wiosną 2009 roku. W pierwszej kolejności odbyły się: wykład na temat ekspresjonizmu niemieckiego w sztuce, nawiązujący także do poznańskiej grupy BUNT, a także projekcja filmu „Gabinet doktora Caligari” oraz krótkich fragmentów innych filmów z nurtu ekspresjonistycznego, jak również zainspirowanych nimi współczesnych realizacji. Następnie odbyły się trzy spotkania, w trakcie których uczestnicy wykonali grafiki (linoryty).

W dalszej części cyklu uczestnicy warsztatów wykonali modele fragmentów miasta nawiązującego do „Gabinetu doktora Caligari”. Finałem całego przedsięwzięcia był koncert zespołu Snowman, który specjalnie na tę okazję skomponował muzykę do filmu „Gabinet doktora Caligari”. Koncert odbył się o północy 16 maja, podczas Nocy Muzeów. Wejście do sali koncertowej (w Sali Kameralnej) miało przypominać fragment ekspresjonistycznego budynku, z wejściem w kształcie trapezu. Sala została wyciemniona. W kilku miejscach zostały w niej rozłożone i podświetlone prace uczestników warsztatów: kartonowe modele.

Projekt WARSZTAT SITODRUKU (2016)

Jedną z podstawowych aktywności prowadzonych w przestrzeniach pracowni plastycznej była całoroczna działalność Pracowni Grafiki. Wyposażenie tej pracowni w sprzęt do techniki sitodruku pozwoliło uatrakcyjnić ofertę edukacyjną i wypełnić istotną lukę w edukacji artystycznej. W tym czasie w Poznaniu żadna instytucja publiczna nie oferowała warsztatów z sitodruku. Dlatego dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (program „Rozwój infrastruktury kultury”, nazwa priorytetu: „Infrastruktura domów kultury”) dokonano zakupu wyposażenia Pracowni Grafiki, który obejmował sprzęt do sitodruku oraz komputer z niezbędnym oprogramowaniem. W 2016 roku ruszył program warsztatów graficznych ukierunkowanych na przybliżenie uczestnikom podstaw grafiki warsztatowej oraz doskonalenie zdobytych umiejętności w tej dziedzinie.

Proces edukacyjny opierał się na pracy warsztatowej: zajęciach w pracowni i plenerze. Równolegle prowadzone były prelekcje i wykłady z grafiki i sztuki współczesnej. Program pracowni dopasowany został do wieku i stopnia zaawansowania uczestników. Dodatkowo realizowano tematy rozwijające ich indywidualne potrzeby. Zajęcia praktyczne prowadzono w zakresie sitodruku jednokolorowego, sitodruku wielobarwnego, przygotowywania szablonów wycinanych z papieru lub folii, rysunku tuszem lub kredką litograficzną na powierzchni siatki, przygotowywaniu plików wektorowych i rastrowych do druku. Program obejmował również naukę drukowania na papierze, tekturze, foliach, płytach oraz tkaninach (koszulkach, torbach itd.), a także łączył techniki sitodruku z technikami druku wypukłego –linorytem barwnym i reliefem. Prelekcje i wykłady teoretyczne dotyczyły historii technik graficznych i wybranych zagadnień ze sztuki współczesnej.
Realizacja projektu w istotny sposób przyczyniła się do podniesienia jakości oferty edukacji artystycznej CK ZAMEK. Zasadniczym celem projektu doposażenia pracowni była popularyzacja grafiki zarówno artystycznej, jak i użytkowej. Projekt ten przyczynił się do podniesienia atrakcyjności Zamku jako nowoczesnej instytucji kultury oraz znacznie zwiększył zainteresowanie nowych odbiorców kultury tego typu zajęciami.

Projekt TO TU – MOBILNY SYSTEM WYSTAWIENNICZY (2016):

Dzięki współpracy CK ZAMEK ze School of Form w Poznaniu kolejnym ważnym wydarzeniem dla uczestników pracowni oraz studentów było powstanie w instytucji kultury mobilnego miejsca prezentacji prac graficznych – systemu wystawienniczego zakładającego szybką warsztatową ekspozycję dzieł powstałych podczas zajęć.

Projekt nowego miejsca wystawienniczego zakładał powstanie małej galerii dzięki konkursowi ogłoszonemu wśród studentów School of Form.
Realizację projektu poprzedziły: wykład i spotkania w Zamku prezentujące architekturę obiektu oraz działalność kulturalną i edukacyjną, następnie zajęcia warsztatowe, na których powstawały projekty, oraz dyskusje krytyczne o nich. W kolejnym etapie wyłoniono najciekawsze propozycje, by następnie wybrać projekt, który najlepiej odpowiadałby zamkowej architekturze. Zwycięski projekt, przy udziale autorów, został sfinansowany i wykonany w holu 2. piętra CK ZAMEK.
Z czasem „TO TU” stało się również miejscem prezentacji prac powstałych w innych zamkowych pracowniach plastycznych: Malarstwa i Rysunku dla Dorosłych, Pracowni Fotografii czy Pracowni plastycznej tARTak. W kolejnych latach, z comiesięczną częstotliwością prezentowane były tu również prace plastyczne dorosłych, młodzieży i dzieci.

Mobilny system wystawienniczy CK ZAMEK by han – Issuu

W 2017 roku zajęcia w Pracowni zaczął prowadzić Grzegorz Myćka. Głównym celem warsztatów jest rozwijanie potencjału twórczego uczestników, jako punkt wyjścia obierając medium grafiki warsztatowej i jej możliwości. Przed uczestnikami pojawia się perspektywa wykonania klasycznie pojmowanej grafiki, jak również zastosowanie jej jako elementu innych realizacji, np. w postaci pocztówek, okładek, ilustracji, plakatów, nadruków na torbach, koszulkach i wszelkich tekstyliach. Niektóre prace znajdują swoje rozwinięcie w formie własnoręcznie zszywanych notesów.

Pracownia jest nastawiona na otwarty proces twórczy, zostawiając dzięki temu sporo miejsca na eksperyment formalny (mieszanie technik, druk różnymi farbami na rozmaitych podkładach, nie tylko papierowych, różne sposoby przygotowania matrycy), który pozwala kompleksowo zapoznać się z podstawami klasycznych technik graficznych takich jak linoryt, monotypia, sitodruk czy sucha igła. Bodźcem do realizacji prac są hasła zadane przez prowadzącego, który pomaga również w opracowaniu koncepcyjnym projektów, jednak stopniowo od uczestników wymagana jest większa inwencja własna dotycząca podejmowanych tematów. Zajęcia oprócz charakteru praktycznego są wzbogacane o część teoretyczną w postaci comiesięcznej prezentacji prac i sylwetek artystów grafików, licznych spotkań i dyskusji ze współczesnymi twórcami, oraz miniwykładów dotyczących specyfiki danej techniki graficznej. Uczestnicy dowiadują się też, jak przygotować projekt na komputerze, korzystając z odpowiedniego oprogramowania. Ponadto organizowane są wspólne wyjścia na wernisaże, wystawy czy ekspozycje, a prace uczestników są prezentowane na wystawach zarówno w Zamku, jak i poza nim.

Dzięki szerokiemu spektrum zagadnień poruszanych na zajęciach uczestnicy zajęć mają możliwość aktywnego kontaktu ze sztuką, rozbudzania swojej wrażliwości i twórczych ambicji. Poprzez indywidualny kontakt z każdym uczestnikiem proces artystyczny jest dopasowywany do jego możliwości i chęci. Co jednak najistotniejsze – zajęcia w pracowni są próbą pokazania, że klasycznie rozumiana grafika może wyjść poza format dwuwymiarowy, zaś proces twórczy może być nie tylko bardzo interesującym zjawiskiem, ale wręcz przygodą.

Działania towarzyszące wydarzeniom zamkowym realizowanych poza stałym programem pracowni

Wielokrotnie motywy graficzne powstałe podczas zajęć, a których autorami byli uczestnicy Pracowni Grafiki, wykorzystywano do promocji wydarzeń zamkowych takich jak Wiosna Młodych, Zamkowe Lato dla Dzieci czy Zima w Zamku, a także do tworzenia plakatów, ulotek, projektów graficznych imprez lub kartek świątecznych.

Okazjonalnie w pracowni odbywały się też warsztaty otwarte, promujące i prezentujące techniki dostępne dla każdego, niewymagające specjalistycznych umiejętności. Dla dzieci z okazji świąt, wakacji letnich czy zimowych organizowane były natomiast warsztaty drukowania pluszaków na koszulkach i torbach. Po uruchomieniu warsztatu sitodruku wielokrotnie podczas innych wydarzeń zamkowych takich jak np. Noc muzeów odbywały się warsztaty drukowania z szablonu i z wykorzystaniem sita.

Warsztaty z introligatorstwa