Fotografie Romana Stefana Ulatowskiego

Strona główna/ Historia i architektura Zamku / Fotografie Romana Stefana Ulatowskiego

Fotografie Romana Stefana Ulatowskiego

Data	1929
Autor	Roman Stefan Ulatowski
Typ obiektu	Cyfrowa kopia fotografii z epoki
Właściciel	Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu / Centrum Kultury ZAMEK posiada pozwolenie właściciela na wykorzystywanie cyfrowych kopii zdjęć do celów edukacyjnych

W roku 1929 znany poznański fotograf Roman Stefan Ulatowski (1881-1959) wykonał serię zdjęć zamku z zewnątrz oraz we wnętrzach. Fotografie, podobnie jak wizerunki innych poznańskich budowli, wydawane były w ozdobnych tekach. Zbiór zamkowy liczy 30 zdjęć i stanowi dziś najlepsze źródło wiedzy o wyglądzie zamku sprzed nazistowskiej przebudowy.

Ulatowski sfotografował budynek z różnych perspektyw: od południowego wschodu, czyli od strony Świętego Marcina, z tarasów Auli Uniwersyteckiej i Teatru Wielkiego, z parku przed teatrem oraz z Wieży Górnośląskiej. Przedstawienia wnętrz obejmują wybrane przestrzenie I piętra zarówno dawnej części mieszkalnej, jak i reprezentacyjnej.

Fotograf skupił się także na niektórych popiersiach stanowiących wyposażenie apartamentów mieszkalnych. Uwagę zwracają fotografie Sali Tronowej wykonane tuż przed przewiezieniem tronu cesarskiego do katedry w Gnieźnie oraz likwidacją wizerunków niemieckich władców.

Materiały opracowały: Agata Miatkowska-Gołdyn i Dorota Żaglewska

Zdjęcie przedstawia okładkę teki ze zdjęciami Romana Stefana Ulatowskiego (1881–1959), znanego poznańskiego fotografa. Górną część okładki zajmuje grafika przedstawiająca pegaza z kroczącym mężczyzną. Zwróceni są w prawo. Postać trzyma paletę i pędzle. Jest to więc przedstawienie artysty i jego źródła inspiracji, natchnienia.

Zdjęcie przedstawia Zamek Cesarski widziany od strony południowej. Zdjęcie wykonane w 1929 roku pokazuje pierwotny kształt budynku. Na zdjęciu dostrzec można wiele różnic w stosunku do znanej nam dziś bryły. Układ wejść do Zamku zmienił się podczas drugowojennej przebudowy. W wysuniętej części reprezentacyjnej, mieszczącej pierwotnie Salę Tronową, wejście znajdowało się z boku, od strony dzisiejszej ulicy Kościuszki. Uwagę zwraca wysoki na pięć metrów parkan, podkreślający odosobnienie i wysoką rangę cesarskiej rodziny.

Zdjęcie przedstawia widok na Zamek i park przed Operą. Fotografia została wykonana z wysokości Wałów Wazów (obecnie ulica Wieniawskiego). Dominujący element stanowi, widoczna z prawej strony, wieża zegarowa Zamku. Oryginalna wysokość wieży i jej górna część stanowiły ważny punkt miejskiego pejzażu Poznania aż do końca II wojny światowej.

Zdjęcie przedstawia widok na Zamek i ulicę Piłsudskiego (obecnie ul. Św. Marcin). Fotografia została wykonana z balkonu dzisiejszej Auli Uniwersyteckiej.

Zdjęcie przedstawia Zamek Cesarski widoczny z Wieży Górnośląskiej. Niecodzienna perspektywa sytuuje najwyższą wieżę Zamku w centrum fotografii, otoczoną przez niższe partie gmachu i okoliczne budynki. W dolnej części zdjęcia widoczna ulica Składowa z magazynami. Po lewej stronie widać dawny Bank Raiffeisena (dziś Collegium Iuridicum Altum). Dominującym elementem ówczesnego miejskiego pejzażu były wysokie wieże: zamkowa, stanowiąca najwyższy punkt w Poznaniu i okolicach oraz wieża Ziemstwa Kredytowego, widoczna w prawym skraju fotografii.

Zdjęcie przedstawia widok na Zamek i dzisiejszą ulicę Fredry od strony obecnej Opery Teatru Wielkiego. Na pierwszym planie, w dolnej części fotografii widać kawiarniany taras znajdujący się po lewej stronie Opery. Przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości był to Teatr Miejski przeznaczony dla pruskiej publiczności. W głębi zdjęcia widoczna monumentalna sylwetka Zamku. Uwagę zwraca przede wszystkim wieża zegarowa po prawej stronie. W tle, po lewej stronie, odznacza się wieża zamkowej baszty

Ciekawe ujęcie przedstawia balustradę pierwszego piętra oświetloną mocnym, sztucznym światłem, podczas gdy dolna, parterowa część, częściowo niknie w mroku. Z łagodnego półmroku wyłania się delikatny rysunek płaskorzeźbionych dekoracji pod balustradą.

Zdjęcie przedstawia wnętrze Zamku Cesarskiego. Hol – Refektarz, lub tak zwana palarnia, mieściła się na parterze w zachodniej części gmachu, łącząc korytarz cesarski z korytarzem zachodnim. W centrum fotografii znajdują się dwie duże kolumny stylizowane na romańskie, na których opiera się sklepienie gwiaździste. To przykład typowego dla Zamku łączenia elementów zaczerpniętych z różnych epok, w tym przypadku romańskich i gotyckich.

Perspektywiczne ujęcie wnętrza przedstawia historyzujące kolumny w otworach okiennych z barwnymi wstawkami z witrażowymi przedstawieniami znaków zodiaku, fragment romanizującego sklepienia, stylizowane krzesła oraz wazę na postumencie.

Na zdjęciu widać bogato wyposażone wnętrze. Uwagę zwracają luksusowe meble i zdobienia. Po prawej stronie znajduje się jasny kominek, który po wojnie znalazł się w lubelskim klasztorze karmelitów.

Zdjęcie przedstawia kamienne popiersie mężczyzny o gładko zaczesanych na czoło włosach i z udrapowaną na ramionach szatą. Mężczyzna, o zmarszczonych brwiach, ma gładko ogoloną twarz. Głowę kieruje lekko w dół, w lewą stronę.

Zdjęcie przedstawia kamienne popiersie kobiety z udrapowaną na ramionach szatą. Głowę ma skierowaną lekko w lewo. Uczesanie jest typowe dla dobrze urodzonej damy czasów rzymskich.

Zdjęcie przedstawia kamienne popiersie mężczyzny o kędzierzawych włosach i brodzie z udrapowaną na ramionach szatą.

Zdjęcie przedstawia kamienne popiersie mężczyzny o kędzierzawych włosach i brodzie, z udrapowaną na ramionach szatą. Głowę skierowaną ma w lewą stronę.

Głównym elementem zdjęcia są dwie, jasno oświetlone, pseudoromańskie kolumny o rzeźbionych kapitelach. W pomieszczeniu znajdują się historyzujące meble, żyrandole stylizowane na średniowieczne oraz geometryzująca posadzka.

Jasno oświetlone pomieszczenie wyposażone jest w stylizowane meble i oświetlenie, parkiet jest drewniany. W górnej części fotografii uwagę zwraca żyrandol, wzorowany na żyrandolu z katedry w szwedzkim mieście Visby.

Na zdjęciu dostrzec można elementy stylizowane na staroskandynawskie. Większą część zdjęcia zajmują drzwi i portal z ornamentem plecionkowym. Podziwiać można starannie wykonaną dekorację ornamentalną drzwi jednoznacznie odwołującą się do średniowiecznych wzorców drewnianej architektury kościelnej Norwegii.

Na zdjęciu dostrzec można elementy stylizowane na staroskandynawskie. Uwagę zwraca dekoracyjna snycerka, wzorowana na rozwiązaniach znanych ze średniowiecznej architektury drewnianej w Norwegii. Na pierwszym planie znajduje się metalowy róg będący prezentem od niemieckiego konsula w Norwegii. Pod sufitem umieszczono tkaninę wzorowaną na słynnej Tkaninie z Bayeux, tutaj przestawiającą sceny bitewne Północy. Żyrandol, stylizowany na średniowieczny, oraz meble, odwołujące się między innymi do wzorów staroislandzkich, tworzą spójną, nieco fantazyjną całość.

Otwierająca się perspektywa pozwala dostrzec fragment Sali Tronowej Zamku cesarskiego od strony północnej, czyli od wejścia. Dwie ciemne, bazaltowe kolumny podtrzymują arkady, stanowią obramienie otwierającego się widoku. Na dalszym planie witrażowe okna z biegnącą ponad nimi galerią wspartą na trzech bazaltowych kolumnach. Zdjęcie pozwala dostrzec bogactwo różnorodnych materiałów: żyłkowany marmur na ścianie po lewej stronie fotografii, drewniany parkiet w jodełkę i lśniący bazalt kolumn.

Zdjęcie przedstawia wnętrze Sali Tronowej w Zamku Cesarskim. Potężne okna zdobiły witraże dające ciekawe efekty świetlne. Wyposażenie z wielokolorowego kamienia uzupełniały malowane wizerunki niemieckich władców. Tron cesarski ustawiony był we wnęce wykutej pośrodku dłuższej, północnej ściany; po obu jego stronach znajdowały się wejścia do pomieszczenia.

łównym elementem zdjęcia jest ściana północna Sali, z wizerunkami niemieckich władców, arkadami i kolumnami oraz galerią biegnącą w górnej części pomieszczenia. Nie w pełni widoczny biały tron stanowi najjaśniejszy punkt kompozycji. Górną część fotografii zajmuje ciemny, bogato dekorowany, drewniany strop. Po lewej stronie zdjęcia widać wielki, historyzujący żyrandol. Fotografię wykonano z wysokiej galeryjki, ujmując brzeg balustrady widoczny w prawym dolnym rogu zdjęcia.

Zdjęcie ukazuje wydzieloną arkadami boczną część Sali Tronowej, z oświetleniem padającym z prawej strony, spomiędzy arkad. Pod sufitem widać historyzujące żyrandole nawiązujących formą do średniowiecznych koron wotywnych. Zdjęcie pozwala dostrzec różnorodne, dekoracyjne materiały: żyłkowany marmur na ścianach i podporach arkad oraz drewniany parkiet w jodełkę.

Zdjęcie w sepii przedstawia widok ogólny Sali Tronowej. Na pierwszym planie fotografii dominującym elementem jest masywny filar obłożony żyłkowanym marmurem. Wokół niego ustawiono krzesła z charakterystycznymi arkadkowymi szczytami

Zdjęcie przedstawia witraże w Sali Tronowej. Fotografia operuje kontrastem pomiędzy ciemnymi kolumnami i ścianami, a jasnymi, wyraźnymi przestawieniami witrażowymi. Widoczny jest tylko zarys trzech kolumn, detale takie jak rzeźbione dekoracje kapiteli, giną w mroku. Natomiast cztery części witraża, rozdzielonych kolumnami, pozwalają na przyjrzenie się szczegółom przedstawień. Witraże operują dekoracjami, zarówno geometryzującymi, jak i figuratywnymi. W dolnej partii widać motywy architektoniczne (kolumny, łuki) wypełnione ornamentami geometrycznymi i roślinnymi. W górnej części witraży uwagę zwracają przedstawienia alegoryczne, takie jak uosobienie sprawiedliwości z wagą i mieczem.

Zdjęcie przedstawia schody cesarskie w zachodnim skrzydle Zamku. W dolnej części zdjęcia widać oświetlony przedsionek, do którego udawano się z przejazdu bramnego. Fotografia, utrzymana w jasnych barwach, podkreśla przede wszystkim jasny odcień i fakturę piaskowca użytego do wykończenia przestrzeni schodów. Liczne arkady otwierają perspektywę na kolejne plany pomieszczenia.

Zdjęcie przedstawia widok korytarza pierwotnie prowadzącego do pokojów cesarzowej Augusty Wiktorii. Perspektywiczne ujęcie wnętrza pozwala dostrzec stylizowane elementy, takie jak ławy, krzesła, kwietniki wzorowane na średniowieczne chrzcielnice, a także dekoracyjne lampy.

Zdjęcie przedstawia pokój dzienny cesarzowej Augusty Wiktorii. Uwagę zwracają liczne krzesła, zajmujące większość część pomieszczenia, tworzące skupiska wokół niewielkich stolików. Pod ścianami ustawiono ławę i komodę z wazą i dekoracyjnymi figurami. W rogu pokoju znajduje się jasno oświetlony zegar z trójkątnym naczółkiem. U góry widać bogato zdobiony, kolisty żyrandol ze zwisającymi żarówkami, których oprawy mają naśladować wisiory ze szlachetnych kamieni.

Na zdjęciu widać bogato wyposażone wnętrze. Uwagę zwracają luksusowe meble i zdobienia. Na widocznym po prawej stronie jaśniejszym kominku, widać dwa popiersia w stylu antycznym. Ciemne obicie ścian kontrastuje z jasną barwą tapicerki mebli, elementów kamiennych oraz górnej partii ścian i sufitu. Uwagę zwraca wiszący żyrandol, odcinający się od jasnego sklepienia.

Zdjęcie przedstawia pokój przyjęć cesarzowej. Widoczne są jasne meble i inne elementy wyposażenia składające się na luksusowe i eleganckie wnętrze. Po prawej stronie widać biały, marmurowy kominek, a nad nim malarskie przestawienie sceny Nawiedzenia.

TABELA INFORMACYJNA

Tytuł obiektu	Fotografie Romana Stefana Ulatowskiego
Typ obiektu	Cyfrowa kopia fotografii z epoki
Miejsce	Residenzschloss Posen/ Imperial Castle in Poznań / Zamek Cesarski w Poznaniu /Centrum Kultury ZAMEK, ul. Św. Marcin 80/82 Poznań
Hasła przedmiotowe	Residenzschloss Posen/ Imperial Castle in Poznań / Zamek Cesarski w Poznaniu /Centrum Kultury ZAMEK / Roman Stefan Ulatowski
Autor / Twórca	Roman Stefan Ulatowski
Wydawca / Nakładca / Zakład fotograficzny / Drukarnia	Roman Stefan Ulatowski
Nazwa kolekcji / Teczki	Fotografie Romana Stefana Ulatowskiego
Właściciel	Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu / Centrum Kultury ZAMEK posiada pozwolenie właściciela na wykorzystywanie cyfrowych kopii zdjęć do celów edukacyjnych

POPRZEDNI OBIEKT

WRÓĆ DO KATEGORII Historia i architektura Zamku

NASTĘPNY OBIEKT