IDEA

Organizowane od blisko trzydziestu lat Imieniny Ulicy Święty Marcin stały się niezwykle ważnym wydarzeniem w życiu naszego miasta. Połączenie przypadającego 11 listopada Narodowego Święta Niepodległości z lokalną tradycją pozwala na budowanie więzi społecznych, będąc jednocześnie okazją odświeżenia sposobu pojmowania patriotyzmu. Odwołanie do zawartego w żywocie świętego, chrześcijańskiego traktowania bliźnich (pełnego troski, współczucia i empatii), pozwala zwrócić uwagę na sytuację wymagających pomocy współobywateli(-ek). Zgromadzonym odbiorcom(-czyniom) staramy się zaprezentować organizacje społeczne dbające o wyrównywanie szans i pomoc osobom potrzebujących wsparcia w codzienności.

Przypomnienie o konieczności myślenia w kategoriach wspólnego dobra odbywa się na jednej z głównych ulic Poznania tracącej, w wyniku przemian społecznych i ekonomicznych, dotychczasową rolę kumulowania aktywności mieszkańców(-ek). Przywracanie jej świetności, realizowane na co dzień przez CK ZAMEK, między innymi w ramach Koalicji Święty Marcin, ma swoją kulminację właśnie 11 listopada, w dniu Narodowego Święta.

W ostatnich latach, w okresie nasilających się podziałów społecznych i rosnącej agresji, Imieniny Ulicy Święty Marcin nabrały dodatkowego znaczenia. Na tle wydarzeń w innych dużych miastach Polski, poznańskie radosne świętowanie, w które udaje się zaangażować wiele środowisk, wyróżnia się pozytywnie. Dowodzi skuteczności i potrzeby przemyślanych, konsekwentnie realizowanych działań, podejmowanych przez samorządowe instytucje kultury.

HISTORIA

Pod koniec XIX wieku, od dawna żywy w Poznaniu kult św. Marcina, nabrał nowego charakteru. Jeden z poznańskich cukierników, odpowiadając na apel proszącego o dary dla biednych proboszcza, upiekł i przyniósł pod kościół trzy blachy rogali. Z czasem dołączyli do niego inni, a tradycja wypiekania, wypełnionego makowo-migdałową masą drożdżowego ciasta, przetrwała do dziś. Jedna z legend mówi, że rogale nawiązują kształtem do podkowy, którą święty zgubił, przejeżdżając przez Poznań. Marcin – najpierw rzymski legionista, potem pustelnik, wreszcie biskup Tours, dużo podróżował, lecz raczej nie trafił nad Wartę. Dotarł tutaj i przetrwał natomiast jego wizerunek kojarzony najczęściej z momentem, gdy dzieli się połową swojego płaszcza z napotkanym żebrakiem. Obraz przedstawiający ten epizod z żywotu świętego, namalowany w XVII wieku przez wielkopolskiego malarza Krzysztofa Boguszewskiego, znajduje się w poznańskiej katedrze. Imieniny Marcina ustanowiono na 11 listopada, a liczba poświęconych mu kościołów świadczy o jego niezwykłej popularności w całej Polsce. Jeden z nich znajduje się w Poznaniu. Powstał w XII wieku, a w początku XVI stulecia na średniowiecznych fundamentach wzniesiono nową świątynię. Obok kościoła wykształciła się, przyłączona do Poznania w roku 1797, podmiejska osada. Wtedy też na miejscu dawnego traktu wytyczono ulicę, która jest dziś jedną z głównych arterii miasta. Ulica Święty Marcin nabrała wielkomiejskiego charakteru na początku XX wieku, kiedy u jej wylotu, w miejscu dawnych fortyfikacji otaczających miasto, powstał Zamek Cesarski (obecnie siedziba Centrum Kultury ZAMEK) i inne reprezentacyjne budowle składające się na tzw. Dzielnicę Zamkową.

Odwołując się do IX-wiecznej tradycji, Imieniny Ulicy Święty Marcin organizujemy od 1994 roku. Zmieniająca się przez lata forma imprezy ma swoje stałe, powtarzalne elementy. Należą do nich: Korowód Św. Marcina, symboliczne przekazanie kluczy do miasta, kiermasz rogali i plenerowe koncerty. Od 2011 roku przestrzeń świętowania rozszerzyliśmy na całą ulicę. Razem z organizacjami pozarządowymi staramy się zamieniać chodniki oraz piękne, malownicze podwórka w przestrzeń teatralną, filmową i koncertowo-taneczną. Współpracujemy z mieszkańcami(-nkami) ulicy oraz usytuowanymi przy niej instytucjami, takimi jak Kino Muza, Poczta Polska, Akademia Muzyczna czy kultowa kawiarnia Kociak. W budynku Zamku odbywają się natomiast projekcje filmowe, wystawy oraz spotkania na temat przyszłości ulicy Święty Marcin i jej otoczenia.

Audiodeskrypcja

7 zdjęć przedstawia plakaty z wybranych lat 1994 – 2019. Na każdej ilustracji pojawia się postać św. Marcina na koniu. Dominującymi kolorami są czerwony i biały.

AKCJE SPOŁECZNE

Podczas Imienin Ulicy niezwykle istotna jest współpraca z organizacjami pozarządowymi oraz promocja ich codziennej działalności. Niektóre, jak Fundacja Pomocy Wzajemnej BARKA czy Wspólnota Burego Misia, obecne są z nami niemal od początku. Inne zajmujące się szerokim obszarem problemów – od bezdomności poprzez przeciwdziałanie wszelkim formom wykluczenia i walkę z przemocą po opiekę medyczną i paliatywną – pojawiają się podczas kolejnych edycji imprezy.

Fundacje, stowarzyszenia i niesformalizowane grupy aktywistów(-ek) to filar wspólnoty obywateli(-ek) niepodległej Polski. Pokazały one swoją siłę w obliczu pandemii COVID-19. To dzięki ich zaangażowaniu i ofiarności, udało się pokonać wiele problemów, jakie niespodziewanie spadły na nas w 2020 roku. Obowiązujące zasady bezpieczeństwa i dystansu społecznego uniemożliwiły, po raz pierwszy od 1994 roku, zorganizowanie Imienin Ulicy Święty Marcin w tradycyjnej formie. Pozostało jednak, szczególnie ważne w tej sytuacji, towarzyszące imprezie przesłanie o konieczności wzajemnego wsparcia i niesienia pomocy osobom jej potrzebującym. W ramach akcji „Razem w pandemii”, zainaugurowanej 11 listopada 2020 roku, staraliśmy się prezentować i propagować osoby i grupy sprawiające, że funkcjonowanie w czasie pandemii mogło być łatwiejsze.

KOROWÓD ŚW. MARCINA

Korowód Świętego Marcina i wieczorny koncert przed CK ZAMEK to dwa wydarzenia, które gromadzą największą, kilkudziesięciotysięczną publiczność. Na długo przed zapowiedzianą, wczesnopopołudniową godziną, całe rodziny ustawiają się wzdłuż trasy przemarszu Korowodu. Tradycyjnie prowadzi ona od ulicy Piekary do narożnika z Aleją Niepodległości.

Dzisiejszy kształt Korowodu Świętego Marcina ma swoje początki w uroczystym przejściu historycznych postaci zorganizowanym podczas pierwszej edycji imprezy w 1994 roku. Impuls wzmacniający znaczenie parady podczas Imienin Ulicy przyszedł ze strony grupy artystycznej Asocjacja Kółka Graniastego, którą tworzyli pracownicy(-czki) i studenci(-tki) Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych. Zaprojektowany przez nich na targi Expo w Hanowerze monumentalny „Orszak Ottona” pojawił się również u nas 11 listopada 2000 roku. Jego fragment, sporych rozmiarów cztery metalowe pegazy, stał się od tej pory rozpoznawalnym elementem towarzyszącym całemu wydarzeniu. Kolejną znaczącą datą jest rok 2004, kiedy to na zlecenie CK ZAMEK powstała „Parada Szarych Clownów” – złożona ze specjalnie zbudowanych obiektów i kilkudziesięciu pieczołowicie wykonanych kostiumów, ruchoma kompozycja obrazów. Tradycję tworzenia wielobarwnych przemarszów kontynuuje dziś Interdyscyplinarna Grupa Teatralna Asocjacja 2006 kierowana przez Ewę i Piotra Tetlaków. Skupieni wokół niej artyści(-tki) corocznie budują najważniejsze elementy Korowodu Świętego Marcina.

Udział zawodowych artystów(-ek) – aktorów(-ek), muzyków(-czek) i cyrkowców(-cyń) z „Teatru z głowa w chmurach”, uzupełnia oddolna aktywność innych środowisk twórczych i organizacji społecznych. Część z nich jak: Stowarzyszenie Bellator Societas, Towarzystwo Bambrów Poznańskich, Stajnia Edukacyjno-Terapeutyczna Lajkonik, rekonstruktorzy XV Pułku Ułanów Wielkopolskich, Grupa Rekonstrukcji Historycznej 3 Bastion Grolman, uczniowie Zespołu Szkół Mechanicznych im. Komisji Edukacji Narodowej czy Fundacja Artystyczno-Edukacyjna Puenta, biorą udział w Korowodzie regularnie. Co roku pojawiają się też obiekty powstające w wyniku ogłaszanego przez CK ZAMEK konkursu lub tworzone spontaniczne np. dla przywołania pamięci o konkretnych historycznych wydarzeniach. W ten sposób na ulicy Św. Marcin widzowie oglądali „Żywą Enigmę” czy One Poznań – platformę stworzoną specjalnie na obchody stulecia praw kobiet.

Przemarsz składającego się z blisko 300 osób Korowodu Świętego Marcina stał się nieodzownym elementem obchodów Święta Niepodległości w Poznaniu. Jego spowodowana pandemią nieobecność w listopada 2020 roku była szczególnie mocno zauważalna. Korowód powrócił w swej pierwotnej formie w 2023 roku.

Korowód z 2011 roku:

Audiodeskrypcja

30 zdjęć przedstawia kroczących środkiem ulicy fantazyjnie ubranych artystów i artystek. Wokół nich kłębi się tłum widzów. Ludzie są uśmiechnięci i podekscytowani.

KONCERTY

Muzyka podczas Imienin Ulicy Święty Marcin jest wszechobecna. Słychać ją w Korowodzie, na chodnikach i podwórkach, a przede wszystkim na plenerowej, usytuowanej przed siedzibą CK ZAMEK, scenie. Przez wiele lat koncerty odbywały się tutaj od wczesnego popołudnia do późnego wieczora. Od czasu rozszerzenia obszaru działań na całą ulicę aktywność sceny dzielimy na dwie części, pozostawiając miejsce i czas dla ulicznego muzykowania. Wieczorny, finałowy koncert jest niezwykle wyczekiwanym, gromadzącym kilkudziesięciotysięczną publiczność momentem, a lista wykonawców(-czyń) występujących w historii imprezy jest imponująca.

Audiodeskrypcja

Osiemnaście zdjęć przedstawia osoby występujące na scenie. Światło sceniczne w różnych kolorach wydobywa z mroku sylwetki artystów i artystek. Trzymają oni w rękach mikrofon lub instrumenty, ich twarze i gesty wyrażają silne emocje.

ANIMACJE

Od dziesięciu lat impreza odbywa się na niemal całej długości ulicy Święty Marcin. Między przejściem korowodu a wieczornymi koncertami na chodnikach, podwórkach i w lokalach, grane są spektakle teatralne, odbywają się koncerty, potańcówki i spotkania. Organizowane są też warsztaty, kiermasze rękodzieła oraz akcje wymiany książek i przedmiotów codziennego użytku. Wyjście artystów(-ek) i aktywistów(-ek) do świętującej wspólnie publiczności umożliwia bliski kontakt z mieszkańcami(-nkami) miasta, ożywiając ich spojrzenie na ważną przestrzeń w centrum Poznania.

ULICA

Imieniny Ulicy Św. Marcin są symbolicznym podsumowaniem prowadzonej przez cały rok refleksji na tematy związane z przestrzenią miasta. Przebudowywana od kilku lat ulica Św. Marcin ma w niej swoje kluczowe miejsce. Jesteśmy aktywnym członkiem skupiającej instytucje, przedsiębiorców i mieszkańców Koalicji Święty Marcin. Działamy na rzecz realnej rewitalizacji i rozwijamy kontakty sąsiedzkie, starając się wspierać potencjał lokalnej społeczności. Formy naszej aktywności są bardzo różnorodne: od warsztatów i wykładów, poprzez połączone z odkrywaniem ukrytych zakamarków spacery, po specjalnie przygotowane wydarzenia artystyczne i projekcje filmowe.

#audiodeskrypcja

33 zdjęć przedstawia interakcje między ludźmi w przestrzeni śródmiasta Poznania. Fotografie wykonano w różnych porach dniach. Uczestnicy Imienin przypatrują się ulicznym animacjom, obserwują artystów kroczących w korowodzie i korzystają z oferty kiermaszu świętomarcińskiego.