Cel jest poza horyzontem – wystawa z okazji 10-lecia działalności Pracowni Fotografii Centrum Kultury ZAMEK
„The obvious road is almost always a fool’s road” [William Burroughs]
Pracownia to – z definicji – „pomieszczenie, w którym pracuje artysta, albo pomieszczenie do prowadzenia badań i doświadczeń, sala wyposażona w urządzenia potrzebne do nauki jakiegoś przedmiotu lub zakład, w którym wytwarza się własne wyroby”.
Pracownię Fotografii w Centrum Kultury ZAMEK określają wszystkie wymienione cechy. Byłaby to jednak tylko część jej potencjału: najważniejszym komponentem są bowiem osoby uczestniczące w zajęciach, często przez wiele lat. To one tworzą – wraz z prowadzącymi oraz niezwykłym kontekstem monumentalnej instytucji kultury – synergiczne „środowisko” ludzi o odmiennych doświadczeniach, w różnym wieku i na różnych etapach życia, których łączy fascynacja fotografią. Odnajdują się tutaj osoby o pokrewnej wrażliwości, chcące eksperymentować z formami i procesami obrazowania, pragnące rozmawiać o fotografii i wzajemnie się inspirować.
Utworzona, przy wsparciu Działu Edukacji i Dyrekcji, Pracownia Fotografii poszerzyła ofertę kulturalno-edukacyjną Centrum Kultury ZAMEK. Miałem przyjemność uczestniczyć
w pracach przygotowawczych: formułowaniu programu, przebudowie i wyposażeniu przestrzeni. Przyjąłem, że powinna odróżniać się od dostępnej powszechnie oferty kursowej, związanej z typowo praktycznymi zagadnieniami związanymi np. z obsługą aparatu czy cyfrową obróbką zdjęć, przenosząc akcent na jej funkcję społeczno-upowszechniającą. Pragnąłem stworzyć miejsce wartościowych spotkań i kolektywnych działań warsztatowych.
Mija 10 lat aktywności pracowni. Jej rozwój „przekroczył najdziksze przewidywania” – by użyć słów Edgara A. Poe, dotyczących przyszłości wynalazku fotografii. Uruchomione zostały dodatkowe grupy i poziomy zaawansowania, a pracownia działa na intrygującym styku aktywności artystycznej, akademickiej, dydaktycznej i popularyzatorskiej prowadzących. Współtworzą ją ze mną Kamila Kobierzyńska, Jadwiga Subczyńska i Joanna Czarnota.
Każdego roku staramy się tworzyć warunki, aby, wiedzeni pasją, intuicją i siłą grupowej współpracy, uczestnicy i uczestniczki zajęć mogli podążać ku nowym, nieznanym sobie przestrzeniom, przyjmować różne perspektywy, rozwijać się i poznawać fotografię, a poprzez nią – samych siebie. Pracownia – poprzez warsztaty, prezentacje, konsultacje prac, wspólne zwiedzanie wystaw, spotkania i wyjazdy plenerowe – kultywuje wybrane aspekty dawnego, opartego o światłoczułe substancje warsztatu, wprowadza w zagadnienia związane z historią i współczesnością fotografii, jej funkcjonowaniem w sztuce i oddziaływaniem społecznym.
Prezentowana wystawa stanowi zbiór wybranych prac – lub ich fragmentów – z ostatnich lat działalności. Nie ma to być jednak typowa ekspozycja „najlepszych” prac, w zwyczajowej, galeryjnej formie. Pragniemy oddać charakter pracowni poprzez umożliwienie zwiedzającym dostępu do wybranych artefaktów: unikalnych naświetleń, wglądówek, autorskich książek, powiększeń, obiektów itp. W myśl idei, że nie sam cel, lecz droga do niego stanowić może wartość włożonej weń pracy. Wszak „nie od samego początku jest koniec widoczny” (Herodot). Zachęcamy do „czytania” i eksplorowania wystawy, a także uczestnictwa w towarzyszących jej warsztatach i oprowadzaniach.
Jarosław Klupś